ژل مادهای روانکننده است. در بسیاری از معاینات و اقدامات پزشکی لازم است که از مواد روان کننده برای تسهیل فرآیندها استفاده شود. همچنین گاهی اوقات روانکنندهها به کاهش احساس درد بیماران در حین معاینات پزشکی کمک میکنند. ژل های پزشکی محصولاتی با فرمولاسیون خاص هستند که برای این منظور تولید و مورد استفاده قرار میگیرند. انواع ژل پزشکی با کاربردهای مختلفی تولید میشوند و مواد اولیه گوناگونی در تهیه آنها بکار میروند. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع ژلها و همچنین نکات مهم در خصوص استفاده از آنها اشاره کنیم. دعوت میکنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
ژل پزشکی چیست؟
ژلهای پزشکی بافتی شبیه به سایر ژلهایی دارند که در زندگی روزمره با آنها سروکار دارید. ژلها در فاز مایع هستند ولی غلظت بالایی دارند و در عین حال چسبندگی آنها نیز زیاد است. ژل پزشکی معمولا شفاف است. این محصول بر پایه آب تولید میشود به طوری که آب سهم عمدهای در تولید ژلها دارد و بیش از 80 درصد ترکیب آنها را آب تشکیل میدهد. سهم سایر مواد شیمیایی و افزودنیها روی هم به کمتر از 20 درصد میرسد.
از جمله مهمترین مواد شیمیایی و طبیعی که در تولی ژل پزشکی استفاده میشوند میتوان به فنوکسی اتانول، پلی پیلن گلیکول و گلیسیرین اشاره کرد. نکته مهم در بکارگیری مواد شیمیایی در تولید ژلها آن است که هیچگونه مواد مضری نباید در تولید آنها استفاده شود. چرا که ژلها در موقعیتهایی از بدن استفاده میشوند که حساس هستند و این رویکرد عوارض آنها را به حداقل میرساند.
کاربردهای ژل پزشکی چیست؟
ژل به عنوان یک ماده روان کننده در پزشکی مورد استفاده قرار میگیرد. در هر اتاق عمل، مطب پزشک و … قطعا میتوان یکی از انواع ژلها را یافت. اگر بخواهیم لیستی از کاربردهای ژلهای پزشکی را ارائه کنیم، میتوانیم از موارد زیر نام ببریم:
- استفاده روی سطح شکم افراد برای انجام سونوگرافی
- استفاده در محل واژن و مقعد برای جلوگیری از احساس درد در بیماری
- معاینات رکتوم
- معاینات چشم
- روانکننده برای لوله گذاری در معده به منظور آندوسکوپی
- استفاده به عنوان روان کننده در برقراری رابطه جنسی
انواع ژل های پزشکی
ترکیبات موجود در ژل های پزشکی باعث میشود که آنها را در چند دسته تقسیم کنند. بنابراین قبل از خرید این محصولات لازم است که با انواع آنها آشنایی کافی داشته باشید. به این ترتیب میتوانید گزینه متناسب با نیاز خود را تهیه کنید. در همین راستا انواع ژلهای پزشکی را میتوان به صورت زیر برشمرد:
1. ژل پزشکی الکترود
در برخی از معاینات پزشکی لازم است که دستگاهها با استفاده از یک ماده واسطه با بدن افراد اتصال پیدا کنند. در واقع ماده واسطه به عنوان هادی جریان الکتریکی شرایط را برای اتصال امن و مطمئن دستگاهها با بدن بیماران فراهم میکند. این ماده واسطه با نام ژل الکترود شناخته میشود. پرابهای دستگاه الکتروکاردیوگرافی و الکتروآنسفالوگرافی به این ژل آغشته شده و سپس روی بدن بیمار قرار میگیرند. از جمله ویژگیهای این محصول میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ظاهر شفاف
- محلول در آب
- رسانای الکتریکی
- بدون آثار مخرب و ایجاد آلرژی در بدن بیمار
- قابل پاک شدن به راحتی با استفاده از دستمال
- فاقد نمک
2. ژل پزشکی لیزر
در جریان لیزر بخشهای مختلف بدن، به دلیل حرارت بالایی که این فرآیند به همراه دارد، باید از محصولاتی به عنوان روان کننده و خنک کننده در سطح بدنه استفاده کرد. ژل پزشکی لیزر مخصوص این گونه عملها تولید شده است. قبل از لیزر کردن موهای زائد بدن از این ژل استفاده میشود تا بعد از اتمام عمل شاهد تورم در بدن نباشند. این ژلها خاصیت خنککنندگی ویژهای دارند به گونهای که دمای بدن را تا حدود 12 درجه سلسیوس پایین میآورند. معمولا چیزی در حدود 10 دقیقه قبل از انجام عمل لیزر از این ژل استفاده میشود.
3. ژل پزشکی لوبریکانت
لوبریکانت (Lubricant) در زبان فارسی به روانکننده است. همان طور که از نام این محصول بر میآید از ژل لوبریکانت به عنوان روانکننده به خصوص در رابطه جنسی استفاده میشود. این محصول با کاهش احساس درد در حین رابطه جنسی باعث افزایش رضایت زوجین میشود. البته در حین معاینه واژن و مقعد زنان نیز از ژل های پزشکی لوبریکانت برای کاهش احساس درد استفاده میشود. در مواردی نیز میتوان ژل لوبریکانت را برای سونوگرافی به کار برد. ژلهای لوبریکانت بعضا بر پایه آب و گاهی اوقات نیز بر پایه روغن تولید میشوند. خاصیت روانکنندگی محصولات بر پایه روغن بیشتر است.
بیشتر بخوانید: معرفی و راهنمای خرید انواع محصولات ضدعفونی کننده
4. ژل پزشکی اولتراسوند
ژل اولتراسوند یا اولتراسونیک یکی دیگر از انواع ژل های پزشکی است که به عنوان ژل سونوگرافی هم شناخته می شود. این ژل برای انتقال امواج اولتراسونیک در تماس با بدن حین معاینات پزشکی استفاده میشود. به عنوان مثال در حین سونوگرافی و فیزیوتراپی از دستگاههایی استفاده میشود که این امواج را به بدن منتقل میکنند. ژل اوتراسونیک محصولی بیرنگ است که بر پایه آب تولید میشود. بدون استفاده از این ژل به هیچ وجه امواج اولتراسونیک به داخل بدن افراد منتقل نمیشوند.
آیا مصرف ژل های پزشکی عوارض دارد؟
در تولید انواع ژل پزشکی تلاش میشود از محصولات استفاده شود که عوارض چندانی نداشته باشند. ژلهایی که بر پایه آب تولید میشوند معمولا عوارض ناچیزی دارند. در عین حال تجربه نشان داده است که استفاده از سایر ژل های پزشکی بدون عوارض هم نیست. از جمله مهمترین عوارض استفاده از ژلها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد آلرژی
- خارش بدن
نکات مهم خرید ژل های پزشکی
مهمترین نکتهای که در خرید ژل پزشکی باید مد نظر قرار داد، این است که محصول برای چه کاربردی استفاده میشود. همچنین ممکن است برخی از افراد به هر دلیل نسبت به انواع ژل های پزشکی حساسیت داشته باشند. به همین دلیل قبل از استفاده لازم است از بیمار در خصوص این موضوع پرس و جو شود. توصیه ما این است که در خرید ژل های پزشکی نیز ترجیحا به سمت محصولات بر پایه آب بروید.
کلام پایانی
در این مطلب به معرفی انواع ژل های پزشکی پرداختیم. همان طور که مشاهده کردید، این محصولات در بسیاری از معاینات پزشکی کاربرد دارند. بنابراین وجود آنها در مراکز درمانی ضروری است. فروشگاه اینترنتی تجهیزات پزشکی اول طب سبد متنوعی از انواع و اقسام ژل های پزشکی را در اختیار شما مشتریان عزیز قرار داده است. در صورتی که قبل از خرید این محصولات نیاز به راهنمایی دارید، میتوانید با ما تماس بگیرید. کارشناسان اول طب آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.